زمان مورد نیاز برای مطالعه 4 دقیقه

موشک استارشیپ شرکت "اسپیس ایکس"، یکی از فناوری‌های حوزه هوافضا است که همه انتظار دارند در آینده بتواند تحولی را در گردشگری فضایی ایجاد کند.

به نقل از فست کمپانی، در مورد "ایلان ماسک" (Elon Musk) چیزهای زیادی می‌توان گفت، اما نمی‌توان انکار کرد که این کارآفرین و مهندس به طور جدی صنعت هوافضا را با "اسپیس ایکس" (SpaceX) پیوند داده است. این شرکت خصوصی مهندسی هوافضا نخستین بار ۲۰ سال پیش توسط ماسک راه‌اندازی شد و در حال حاضر به یک نیروی پیشرو در حمل و نقل فضایی و نوآوری تبدیل شده است.

یکی از موضوعات مورد توجه، موشک "استارشیپ" (Starship) شرکت اسپیس ایکس است. جدیدترین استارشیپ برای کاهش هزینه‌های حمل و نقل و ضایعات ناشی از سفرهای فضایی طراحی شده است که به لطف طراحی آیرودینامیکی و سیستم حمل و نقل کاملا قابل استفاده مجدد می‌تواند شکل پایدارتری از اکتشافات هوافضا و گردشگری فضایی را فراهم کند.

اگر کنجکاو هستید که درباره جدیدترین نوآوری اسپیس ایکس بیشتر بدانید، این گزارش را مطالعه کنید. در این گزارش، به همه مواردی پرداخته شده است که باید در مورد استارشیپ بدانید؛ از جمله این که اگر بخواهید یک پرواز آینده را به مدار زمین یا فراتر از آن رزرو کنید، چقدر ممکن است هزینه داشته باشد.

استارشیپ چیست؟

استارشیپ، یک سیستم حمل و نقل برای اعماق فضا است که بسیاری از کارشناسان صنعت و فضانوردان آن را یک عامل تغییر در اکتشافات فضایی و آینده سفرهای فضایی شامل گردشگری فضایی تجاری و تحقیقات بیشتر در حوزه هوافضا می‌نامند.

استارشیپ به همراه موشک "سوپر هوی" (Super Heavy) آن، یک سیستم حمل و نقل کاملا قابل استفاده مجدد است که برای حمل خدمه و محموله به ماه، مریخ و مدار زمین طراحی شده است. این پرتابگر فوق سنگین، بلندترین و قوی‌ترین وسیله پرتابی به شمار می‌رود که تاکنون ساخته شده، اما به همان اندازه مهم است که توجه داشته باشیم که این پیشرفت در مهندسی هوافضا، به ایجاد آینده‌ای سازگارتر با محیط زیست و پایدارتر در اکتشافات فضایی کمک می‌کند.

این پرتابگر دو مرحله‌ای، از اکسیژن مایع و متان مایع به عنوان سوخت استفاده می‌کند و از موتورهای "رپتور" (Raptor) قدرت می‌گیرد. این روش باعث کاهش قابل توجه هزینه پرتاب و افزایش فرکانس پرتاب می‌شود.

استارشیپ چقدر هزینه دارد؟

ایلان ماسک به تازگی اعلام کرد که انتظار دارد موشک استارشیپ، کمتر از ۱۰ میلیون دلار هزینه داشته باشد که به ‌طور قابل ‌توجهی ارزان‌تر از استاندارد کنونی صنعت است. ماسک اضافه کرد که انتظار دارد به همراه افزایش سفرهای فضایی با استارشیپ، هزینه هر پرواز آن نهایتا به یک میلیون دلار برسد.

برای درک بهتر این موضوع باید توجه داشت که هزینه کنونی پرواز با موشک "فالکون ۹" (Falcon 9) اسپیس ایکس، نزدیک به ۶۲ میلیون دلار است و پروازهای خصوصی ناسا به "ایستگاه فضایی بین‌المللی" (ISS)، هر کدام ۵۵ میلیون دلار فروخته می‌شوند.

استارشیپ چه زمانی پرتاب خواهد شد؟

ششمین پرواز آزمایشی یکپارچه موشک استارشیپ آن‌طور که انتظار می‌رفت، انجام نشد. بااین‌حال اسپیس ایکس موفق شد به نقاط عطف مهمی دست پیدا کند.

موشک ۱۲۲ متری استارشیپ اسپیس ایکس، درست پیش از غروب آفتاب در عصر سه‌شنبه به وقت جنوب تگزاس (۰۱:۳۰ بامداد چهارشنبه به وقت ایران)، با برخاستن از روی سکوی پرتاب خود در سایت استاربیس، ششمین پرواز آزمایشی‌اش را انجام داد.

اسپیس ایکس در پرواز قبلی استارشیپ که در ۱۳ اکتبر (۲۲ مهر) انجام شد، بوستر عظیم مرحله‌ی اول موشک معروف به سوپرهوی را با بازوهای مکانیکی برج پرتاب (چاپستیک) مهار کرد. یکی از اهداف پرواز ششم، تکرار این شاهکار بود و درحالی‌که همه انتظار داشتیم آن صحنه‌ی بی‌نظیر را دوباره تماشا کنیم، داده‌های پرواز از بازیابی بوستر پشتیبانی نکردند.

دان هوت، گزارشگر اسپسی ایکس درجریان پخش زنده‌ی پرتاب ششم گفت: «ما معیارهای مورد نیاز برای مهار بوستر را نقض کردیم.» درنتیجه سوپرهوی به‌جای بازگشت به سکوی پرتاب، برای فرود آبی کنترل‌شده به خلیج مکزیک هدایت شد و هفت دقیقه بعد از برخاست، به امواج دریا برخورد کرد.

انتظارات برای پرتاب امروز تا حدی به‌دلیل امیدواری به تکرار مهار بوستر، بالا بود. یکی از اتفاقات جالب، سفر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا به جنوب تگزاس برای مشاهده‌ی پرواز ششم از نزدیک بود. ایلان ماسک و ترامپ در ماه‌های گذشته ارتباط بسیار نزدیکی با یکدیگر برقرار کرده‌اند. بنیان‌گذار اسپیس ایکس درطول کارزار انتخابات به حمایت از ترامپ برخاست و بیش از صد میلیون دلار از سرمایه‌ی خود را خرج این تلاش کرد.

پرواز پرماجرا

هدف ماموریت امروز فراتر از بازگرداندن سالم سوپرهوی به زمین بود. اسپیس ایکس در پرواز ششم همچنین می‌خواست توانایی‌های مرحله‌ی فوقانی موشک را در فضا به نمایش بگذارد. استارشیپ پس از پرتاب در همان مسیر نیمه‌مداری پرواز پنجم قرار گرفت، تقریبا ۶۵ دقیقه بعد در شمال غربی استرالیا در اقیانوس هند فرود آمد و موفق شد در طول پرواز خود به نقاط عطف جدید دست یابد.

به‌عنوان مثال، در پرواز ششم استارشیپ برای اولین بار محموله‌ای غیرمنتظره حمل شد: یک موز مخملی که به‌عنوان نشانگر گرانش صفر به‌کار آمد. علاوه‌براین، استارشیپ برای مدتی کوتاه یکی از شش موتور رپتور خود را تقریباً در دقیقه‌ی ۳۸ام پرواز دوباره روشن کرد. این روشن‌سازی دوباره نشان داد که استارشیپ می‌تواند مانورهای لازم برای بازگشت ایمن به زمین را درطول ماموریت‌های مداری آتی انجام دهد.

اسپیس ایکس قصد دارد در آینده‌ی نزدیک استارشیپ را مانند سوپرهوی با بازوهای چاپستیک برج پرتاب مهار کند. وقتی سوپرهوی و استارشیپ هردو در محل پرتاب بازیابی شوند، فرآیند بازرسی، نوسازی و پرواز دوباره، درمقایسه با فرود روی کشتی بدون‌سرنشین در دریا یا سکوی فرود مخصوص در خشکی، بسیار سریع‌تر و کارآمدتر خواهد بود.

در پرواز ششم همچنین برخی تغییرات اعمال‌شده روی سپر حرارتی استارشیپ تحت آزمایش قرار گرفت. اسپیس ایکس در شرح ماموریت خود نوشته است: «در آزمایش پرواز، مواد جدید حفاظت حرارتی ثانویه ارزیابی خواهد شد و بخش‌های کاملی از کاشی‌های سپر حرارتی در دو طرف استارشیپ به‌طور عمدی حذف می‌شوند تا امکان بررسی نقاط مناسب برای نصب سخت‌افزارهای لازم جهت بازیابی استارشیپ‌های آتی فراهم شود.»

اسپیس ایکس همچنین زمان پرواز را برای پرتاب ششم تغییر داد تا امکان مشاهده‌ی بهتر بازگشت استارشیپ و فرود آن روی دریا زیر نور خورشید امکان‌پذیر باشد. هر پنج پرواز قبلی استارشیپ صبح‌هنگام به وقت تگزاس انجام شدند و استارشیپ آن‌سوی کره زمین در تاریکی فرود آمد. درنتیجه، توانستیم نمای بسیار خوبی از بازگشت استارشیپ به زمین داشته باشیم.

استارشیپ پس از اتمام سفر فضایی‌اش و بازگشت سوزان به جو زمین، سه موتور رپتورش را روشن کرد تا با نزدیک‌شدن به آب، خود را به حالت عمودی بازگرداند و طبق برنامه‌ریزی، تقریباً ۶۵ دقیقه پس از برخاست به امواج دریا برخورد کرد. کیت تایس، مجری پخش زنده گفت: «این واقعیت که استارشیپ توانست با وجود استفاده از سپر حرارتی نسل پایین‌تر، تمام مسیر را پشت سر بگذارد، واقعاً شگفت‌انگیز است.»

پرتاب‌های بیشتر در راه است

ایلان ماسک ظاهرا ۲۵ پرتاب استارشیپ را در سال ۲۰۲۵ و صد پرتاب را در چند سال آینده، هدف قرار داده است. این اعداد ممکن است خوش‌بینانه به‌نظر برسد؛ اما اسپیس ایکس تاکنون ۱۱۳ ماموریت با موشک فالکون ۹ در سال ۲۰۲۴ انجام داده و اکنون دو استارشیپ را با فاصله‌ی تقریباً یک ماه از روی زمین بلند کرده است. همچنین انتظار می‌رود به‌لطف روی کارآمدن دولت ترامپ، از شدت نظارت دست‌وپاگیر دولتی که ماسک به‌تازگی لب به شکایت از آن گشوده، کاسته شود.

هر یک از پروازهای آزمایشی، استارشیپ را یک گام به پرواز کاملاً عملیاتی در مدار زمین نزدیک‌تر می‌کنند. سپس با تکرار آن پروازها، مسیر رسیدن به ماه و مریخ هموار خواهد شد. درواقع، اسپیس ایکس آن‌قدر خوشبین است که تایس در پخش زنده گفت: «ما قصد داریم در سال ۲۰۲۶، یعنی زمانی که پنجره‌ی پرتاب‌های فضایی به مریخ باز می‌شود، استارشیپ را به این سیاره بفرستیم.»