چرا چرخش زمین را احساس نمیکنیم؟
زمین با سرعت ۱۱۰ هزار کیلومتر بر ساعت به دور خورشید میچرخد و هر ۲۴ ساعت یک بار گردش به دور خود را کامل میکند؛ اما چرا چرخش زمین را احساس نمیکنیم؟
وقتی در شهربازی سوار وسایل بازی میشویم، حرکت آنها و کشیدهشدن به بیرون را بهوضوح احساس میکنیم و تمام آنچه باید انجام بدهیم، محکمگرفتن خودمان است. سیاره ما با سرعتی خیلی سریعتر به دور خود میچرخد؛ اما چرا نیاز نیست خود را محکم بگیریم؟ چرا چرخش زمین را احساس نمیکنیم؟
دو دلیل اصلی برای این مسئله وجود دارد. اول، یکنواخت بودن چرخش زمین است. استفانی دپه، ستارهشناس و ایدهپرداز محتوا در رصدخانهی ورا سی روبین شیلی، به لایوساینس میگوید: «اگر در خودرو باشید و با سرعتی ثابت در بزرگراه حرکت کنید، چشمان خود را ببندید و سر و صدای جاده را هم قطع کنید، حس میکنید ساکن هستید.»
اما اگر خودرو بهصورت مکرر ترمز کند، میفهمید که در حال حرکت هستید.بااینحال تا وقتی با سرعتی ثابت حرکت کنید، حس بیحرکتی خواهید داشت. به عبارت دیگر، ما میدانیم که چیزی به نام حرکت مطلق وجود ندارد. تنها چیزی که اهمیت دارد حرکت نسبی است.
افرادی مثل گالیله و نیوتون هم به این مسئله اشاره کردهاند. گالیله آزمایش ذهنی قرارگیری در کشتی را تصور کرد. طبق قوانین فیزیک، از نگاه سرنشینان، کشتی درحال حرکت روی آبهای آرام درمقایسه با کشتی لنگرانداخته در بندر هیچ تفاوتی نخواهد داشت.
درست مانند مثال خودرو یا کشتی، هر چیزی روی زمین هم همراه با ما حرکت میکند. اگر پنجرهی خودرو را در بزرگراه باز کنید، با نیروی شدید باد روبهرو میشوید و برخورد خودرو با میلیونها مولکول هوا را احساس میکنید؛ اما داخل خودرو زمانی که شیشهها بالا هستند، هوا همراه با شما حرکت میکند و بادی را حس نمیکنید. به همین طریق جو سیاره زمین هم همراه با ما حرکت میکند در نتیجه نسبت به ما ایستا است.
دلیل دیگر برای حس نکردن چرخش زمین، گرانش است. نیروی گرانش ما را بسیار قویتر از هر نیرویی به زمین وصل میکند. حس کشیدهشدن به بیرون هنگام سواری روی وسایل شهربازی یا هنگام انجام مانور دونات (دور درجا) در خودرو، شتاب مرکزگرا نامیده میشود. در واقع اینرسی باعث میشود بدن شما متمایل به تداوم حرکت در خط مستقیم باشد؛ در حالی که خودرو تلاش میکند شما را روی دایره بکشد.
چرخش زمین هم همه چیز را به طرف بیرون میکشد، اما نیرویی که همه چیز را روی زمین کنار هم حفظ کرده است، بر تمام نیروهای دیگر غالب است. شتاب گرانشی روی سطح زمین تقریبا برابر است با ۹٫۸ متر بر مربع ثانیه و در استوا به اندازهی تقریبی ۰٫۰۳ متر بر مربع ثانیه کاهش مییابد که در مقایسه با چیزی که از گرانش احساس میکنیم، ناچیز است.