مریخ مکان عجیبی است و انسان‌هایی که در آنجا به دنیا بیاید قطعاً متفاوت به نظر می‌رسند. به گفته‌ی یک زیست‌شناس تکاملی، نوزادانی که در سیاره سرخ به دنیا می‌آیند، ظاهر، عملکرد و رفتار بسیار متفاوتی با زمینی‌ها خواهند داشت – و همه‌ی این تفاوت‌ها در طی چند نسل اتفاق خواهد افتاد.

کارآفرینان فناوری مانند “ایلان ماسک” یا “جف بیزوس” دوست دارند آینده‌ی گونه‌ی ما را به عنوان گونه‌ای چند سیاره‌ای ببینند. و اگر منصف باشیم، آنها در واقع کمک‌های مهمی برای تبدیل این چشم‌انداز به واقعیت می‌کنند. اما در حالی که تمرکز زیادی روی فناوری‌هایی که می‌توانند ما را به مکان‌هایی مانند مریخ ببرد وجود دارد، به نظر می‌رسد که در مورد اتفاقی که پس از رسیدن به آنجا اتفاق می‌افتد، چندان فکر نمی‌شود.

مریخ شبیه‌ترین سیاره به زمین در منظومه‌شمسی است، بنابراین منطقی است که آن را به اولین هدف برای یک کلونی خارج از زمین تبدیل کنیم. مریخ مانند زمین دارای یک جفت کلاهک یخی قطبی است. قطب شمال مریخ از یک ورق آب یخی به ضخامت ۳ کیلومتر تشکیل شده است. این ورق در قطب مخالف حتی ضخیم‌تر است و بیشتر از یخ دی اکسید کربن ساخته شده است.

همچنین تفاوت‌های مهمی بین این دو جهان وجود دارد. مریخ از سیارۀ ما کوچک‌تر است، با قطر تقریباً ۶۷۵۸ کیلومتر و اتمسفر آن عمدتاً از دی اکسید کربن تشکیل شده است – ۹۵٪ از جو را تشکیل می‌دهد. دمای مریخ به طور مرتب به منفی ۱۲۵ درجه سانتیگراد می‌رسد و زندگی در سطح آن را عملاً غیرممکن می‌سازد.


مریخ در گذشته فعالیت‌های آتشفشانی داشت (مریخ منزلگاه بزرگ‌ترین آتشفشان‌ها در هر سیاره‌ای در منظومه‌شمسی است)، یعنی زمانی که تصور می‌شود آب در فاز مایع آن بسیار فراوان بوده است. علاوه بر این، مریخ دارای اتمسفر ضخیم و میدان مغناطیسی بود که می‌توانست از سطح سرد در برابر سطوح خطرناک تشعشع محافظت کند. اما در حال حاضر همۀ آنها را از دست داده است.

مریخی‌های خردمند

هر انسانی که در مریخ ساکن می‌شود باید در یک زیستگاه نسبتاً کوچک محبوس گردد، زیرا در معرض تشعشعات بسیار بالا و شرایط زندگی دشوارتر از زمین قرار دارد. با گذشت زمان، انتخاب طبیعی ویژگی‌های خاصی را بر ساکنان مریخ تقویت می‌کند که به طور قابل توجهی انسان‌های متولد شده در سیاره سرخ را از زمینی‌ها متمایز می‌نماید. به گفته‌ی “اسکات سولومون” استاد زیست‌شناسی تکاملی دانشگاه رایس، این اتفاق می‌تواند در طی چند نسل رخ دهد.

“سولومون” گفت: «تکامل سریع‌تر یا آهسته‌تر است، و این به مزیت یک جهش خاص بستگی دارد. اگر یک جهش برای افرادی که در مریخ زندگی می‌کنند ظاهر شود و مزیت بقای ۵۰ درصدی به آنها بدهد، این یک مزیت بزرگ است، درست است؟ و این بدان معناست که آن افراد این ژن‌ها را با سرعتی بسیار بالاتر منتقل می‌کنند.»

سولومون انتظار دارد که مریخی‌ها ویژگی‌های زیر را ایجاد کنند:

استخوان‌های متراکم‌تر و شکننده‌تر، به دلیل گرانش ضعیف‌تر مریخ، که فقط یک سوم گرانش زمین است.

نزدیک بینی، زیرا مردم مجبور نیستند تا آن مسافتی که روی زمین می‌بینند، ببینند. “سولومون” به مطالعاتی اشاره می‌کند که در مورد غارماهی‌هایی که در گودال‌های عمیق زندگی می‌کنند و در تاریکی مطلق کور شده‌اند و کودکانی که زمان بیشتری را در داخل خانه سپری می‌کنند و همین امر احتمال نزدیک‌بین شدن آنها را بسیار بالا می‌برد.

تغییر رنگ پوست در پاسخ به سطوح بالای تابش. روی زمین، پوست انسان حاوی رنگدانه‌ای به نام ملانین است که از ما در برابر اشعه‌ی فرابنفش محافظت می‌کند. افرادی که ملانین بیشتری در پوست خود دارند، رنگ پوست تیره‌تری دارند. برای مبارزه با تشعشعات، مریخی‌ها ممکن است نوع کاملاً جدیدی از رنگدانه ایجاد کنند، بنابراین تصور کردنِ مریخی‌ها با یک رنگ پوست ناشناخته که هنوز وجود ندارد، چندان دور از ذهن نیست.


افزایش دریافت اکسیژن. مهاجران مریخی باید یاد بگیرند که از اکسیژن به طور کارآمدتر استفاده کنند و شاید ویژگی‌هایی مشابه با انسان‌هایی داشته باشند که در فلات تبت زندگی می‌کنند، جایی که اکسیژن ۴۰ درصد کمتر از سطح دریا است. برای مقابله، تبتی‌ها مویرگ‌های متراکم‌تری دارند که باعث می‌شود گردش خون بهتر عمل می‌کند و متابولیسم تغییر یافته‌ای دارند که میزان سوزاندن چربی بدن را محدود می‌کند و در عین حال مصرف گلوکز را به حداکثر می‌رساند.

سیستم ایمنی ضعیف – یا فاقد سیستم ایمنی. “سولومون” فکر می‌کند که محیط استریل مریخ می‌تواند سیستم ایمنی را از بین ببرد. با نداشتن سیستم ایمنی، مریخی‌ها باید از زمینی‌های حامل میکروب دور باشند، یعنی این دو جمعیت باید از اختلاط خودداری کنند. این امر به این معناست که در نقطه‌ای، دیگر سفری بین این دو سیاره وجود نخواهد داشت – و مطمئناً دیگر رابطۀ جنسی بین آنها شکل نخواهد گرفت. بدون هیچگونه جریان ژنی، با گذشت زمان این دو جمعیت آنقدر از هم جدا می‌شوند که گونه‌زایی اجتناب‌ناپذیر خواهد شد و هومو مارتینوس(مریخی‌های خردمند) پدید می‌آیند.

با تشعشعاتی که جهش‌های ژنتیکی را افزایش می‌دهد، این تغییرات می‌تواند خیلی سریع اتفاق بیفتد. اما با ابزاری مصنوعی مثل ویرایش ژن کریسپر کَس۹ –  CRISPR/Cas9 نیز امکان‌پذیر است.

به گفته‌ی “سولومون” کلونی ایده‌آل انسان باید حدود ۱۰۰ هزار نفر از گوشه‌ و کنار سیاره باشد، به‌ویژه آنهایی که از آفریقا از نظر ژنتیکی متنوع‌ترین نژاد هستند. این به منظور اطمینان از تنوع ژنتیکی سالم است. برخی امیدوارند که ما روزی مریخ را به زمین تبدیل کنیم تا زمین دوم ما باشد. اما اگر چنین اقدام بلندپروازانه‌ای امکان‌پذیر بود، هنوز قرن‌ها طول می‌کشد تا تکمیل شود. همینطور زمان زیادی برای پرورش مهاجران مریخی برای دور شدنِ آسوده از بشریت لازم است.