زمان مورد نیاز برای مطالعه 3 دقیقه

هرروز حجم زباله‌های تولیدشده در کره زمین بیشتر و بیشتر می‌شود و همین زیستگاه ما را به یک زباله‌دان بزرگ تبدیل کرده است؛ حالا سؤالی که مطرح است این است که آیا نمی‌توانیم آشغال‌هایمان را به‌جای دیگری بفرستیم؟

پس‌ازآنکه ایلان ماسک هزاران ماهواره را به مدار پایین زمین فرستاد، طرح این سؤال که چرا ما نمی‌توانیم همه زباله‌های زمین را به فضا یا حتی مستقیم به خورشید پرتاب کنیم، چندان تعجب‌آور نخواهد بود.

البته زمینی‌ها هنوز به پرتاب زباله به فضا عادت نکرده‌اند؛ چراکه این کار به‌سادگی قابل انجام نیست و درعین‌حال معضلات اخلاقی ناشی از آشفتگی‌هایی که توسط انسان‌ها در منظومه شمسی ایجادشده را نیز نباید فراموش کرد.

جان کراسیدیس، استاد مهندسی مکانیک و هوافضای دانشگاه ایالتی نیویورک دراین‌باره توضیح داد: «ارسال زباله به فضا، به‌هیچ‌وجه مقرون‌به‌صرفه نیست. برای انجام این کار به نیروی محرکه و سوخت زیادی نیاز است. چالش دیگر این است که گرچه بر روی زمین، زباله‌های ما ممکن است در همه‌جا قرار بگیرند و میکروپلاستیک‌ها به معنای واقعی کلمه همه‌جا وجود دارند و لکه زباله بزرگ موجود در اقیانوس آرام، تقریباً دو برابر تگزاس است، اما نمی‌توان زباله‌ها را در هرجایی از فضا رها کرد.»

او درعین‌حال به این نکته اشاره کرد که حتی اگر این امکان فراهم باشد که تمام زباله‌های زمین را جمع‌آوری و بسته‌بندی کرده و به فضا ارسال کنیم، باید آن را به فاصله‌ای حداقل ۳۵ هزار کیلومتری از سطح زمین بفرستیم که بر روی کره زمین تأثیری نداشته باشد. در غیر این صورت، خطر برخورد زباله‌های زمینی با ماهواره‌ها و بازگشت آن‌ها به خانه ما را تهدید می‌کند.

در حال حاضر با حضور ده ها هزار جرم شناخته‌شده در مدار زمین و افزایش روزافزون آن‌ها، با مشکل زباله در مدار زمین روبرو هستیم که بخش اعظمی از آن‌ها با ورود به جو زمین می‌سوزند؛ در اوایل سال جاری میلادی بخشی از ایستگاه فضایی وارد زمین شد و به خانه‌ای در فلوریدا برخورد کرد ولی این امکان وجود داشت که فاجعه بزرگ‌تری به بار بیاورد.

پرتاب زباله‌ها به سمت ماه، مریخ یا خورشید

در ادامه این سؤال مطرح می‌شود که اگر زباله‌هایمان را به سمت ماه پرتاب کنیم چه خواهد شد؟

کراسیدیس در پاسخ به این سؤال گفت: «قطعاً نمی‌خواهید زباله‌ها را به دور ماه بفرستید؟ نه؟ چراکه این زباله‌ها ممکن است به ماه برخورد کنند. آیا می‌خواهید زباله‌های زمین روی ماه انباشته شوند؟ حتی ممکن است روزی ایده ارسال زباله‌های زمینی به مریخ مطرح شود. باید به ۲۰۰ سال آینده فکر کنیم. انسان‌ها امیدوارند که دیر یا زود مریخ را به استعمار خود دربیاورند. پس در آنجا که زباله نمی‌خواهند.»

در مورد خورشید چطور؟ آیا این ایده مضحکی است؟ کراسیدیس دراین‌باره توضیح داد: «قبل از هر کاری باید تمام محموله زباله‌ها را دریافت کرده و در یک مکان مرکزی قرار دهید. سپس باید آن حجم زباله را در یک موشک قرار دهید (که طبیعتاً نمی‌توان چنین محموله‌ای را پرتاب کرد) و درنهایت آن محموله را به خورشید بفرستید. هزینه لازم برای این کار فراتر از هزینه‌های منطقی است و ممکن است به تریلیون ها دلار نیاز باشد؛ چون فقط می‌توانید مقدار معینی کالا را در یک‌زمان ارسال کنید.»

کراسیدیس معتقد است که با پیشرفت‌های فناوری آینده، پرتاب زباله به خورشید امکان‌پذیر و کارساز خواهد بود. بااین‌وجود، حتی در آن زمان هم ما چیزهای زیادی در مورد تأثیر این پرتاب‌ها بر جو خود نمی‌دانیم؛ به ویژه با در نظر داشتن اینکه همه زباله‌های فضایی موجود (از ماهواره‌های از رده خارج گرفته تا تجهیزات پرتاب‌شده) که در حال بازگشت به زمین هستند. او گفت: «امیدوارم بد نباشد، اما ممکن است.»

در انیمه علمی تخیلی Planetes که در سال ۱۹۹۹ ساخته شد، روایتی از تلاش برای رفع مشکل زباله‌های زمین با ارسال آن به منظومه شمسی و ایجاد مشکل در آنجا مطرح می‌شود. در این انیمه، یک دستگاه جمع‌آوری آشغال‌های فضایی با همه‌چیزهایی که در سال ۲۰۷۵ در اطراف زمین می‌چرخند مبارزه می‌کند.

در اپیزود هشتم Futuramaهم زمین با برخورد توپ عظیمی از زباله‌های خود به ورطه نابودی می‌رود. گرچه این‌ها روایت‌هایی علمی تخیلی هستند ولی موضوعاتی هستند که جای بررسی و تفکر بیشتر دارند.