ایدهٔ آسانسور فضایی نخستین‌بار توسط “کنستانتین تسیولکوفسکی” در سال ۱۸۹۵ مطرح شد، زمانی که او صحبت از ماشینی تخیلی به اسم «برج تسوکوفسکی» کرد که از سطح زمین تا مدار زمین امتداد داشت.

بعدها “آرتور سی کلارک” در رمان «چشمه‌های بهشتی» که سال ۱۹۷۹ منتشر شد، به‌طور جدی به موضوع آسانسور فضایی پرداخت و آن را بین جامعه علمی و عموم مردم طرح و بسط داد.

اصولی که در کتاب کلارک آمده، بعدها توسط دانشمندان مورد بحث و بررسی قرار گرفت و در چهار دهه گذشته تقریبا بدون تغییرات اساسی باقی‌مانده است. آسانسور فضایی وسیله‌ای است که دارای کابل مخصوصی است که از آن به عنوان زیرساختی برای حمل و نقل اتاقکی ویژه ـ با ظرفیت یک یا چند نفر یا حتی گروهی از افراد ـ به کار گرفته می‌شود. این آسانسور در بخشی از زمین نصب خواهد شد و در سوی دیگرش در فضا، وزنه‌ای مخصوص خواهد داشت تا وزن مجموعه را بخوبی مهار کند.

اما حتی تا یک قرن بعد هم، مصالحی که استحکام کافی برای ساخت چنین سازه‌ای داشته باشد، درست نشده است. حال یک شرکت ژاپنی قصد دارد تا سال ۲۰۵۰ آسانسور فضایی را راه‌اندازی کند. این شرکت می‌خواهد یک ایستگاه فضایی بالاتر از ۳۶ هزار کیلومتری سطح زمین بسازد.


این شرکت می‌خواهد دستکم شش آسانسور بسازد که طول آنها ۱۸ متر و عرض آنها نیز ۷.۲ متر است هر کدام از این بالابرها ظرفیت حمل ۳۰ نفر را دارد و سرعت آنها ۲۰۰ کیلومتر در ساعت خواهد بود با این حساب سفر بین زمین تا فضا برای این آسانسورها نزدیک به یک هفته به طول می انجامد.

شرکت ژاپنی اوبایاشی پیش‌بینی کرده که این طرح نزدیک به ۱۲۵ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت، با این وصف محققان هنوز موفق نشده‌اند برای کابل‌های این آسانسور، موادی فوق سبک و بسیار قوی پیدا کنند. قرار بود که از تکنولوژی نانولولۀ کربنی برای ساخت کابل استفاده شود، اما چنین چیزی احتمالا ممکن نیست. زیرا ما در حال حاضر فناوری تولید نانولوله‌های کربنی برای ساخت چنین کابل مقاوم و بلندی را نداریم. حتی اگر این امکان وجود هم داشت، این مواد به اندازه‌­ای که میخواهیم قوی نیستند.


از چالش‌های مهم این طرح علاوه بر نوع کابل و مقاومت بالای آن، قرارگیری کابل‌ها در معرض باد و برخورد صاعقه در جو زمین و قرارگیری در معرض پرتوهای کیهانی، شهاب سنگ‌ها و زباله‌های فضایی در خارج از جو زمین نیز می‌تواند یک چالش بزرگ برای استفاده از آسانسور فضایی باشد.