بمب خوشه ای بی ال755 که در ایران با نام سیمرغ تولید می شود.

مهمات خوشه ای نوعی سلاح انفجاری است که از هوا یا زمین پرتاب می شود که مهمات فرعی کوچکتر را رها یا به بیرون پرتاب می کند. معمولاً این یک بمب خوشه‌ای است که بمب چه های  انفجاری را که برای کشتن پرسنل و از بین بردن وسایل نقلیه طراحی شده‌اند به بیرون پرتاب می‌کند. سایر مهمات خوشه ای برای تخریب باند فرودگاه ها یا خطوط انتقال برق، پراکنده کردن سلاح های شیمیایی یا بیولوژیکی یا پراکنده کردن مین های زمینی طراحی شده اند.

از آنجایی که بمب های خوشه ای بمب چه های  کوچک زیادی را در یک منطقه وسیع رها می کنند، خطراتی را برای غیرنظامیان هم در حین حملات و هم پس از آن ایجاد می کنند. بمب‌های منفجر نشده مدت‌ها پس از پایان درگیری می‌توانند غیرنظامیان و/یا اهداف ناخواسته را بکشند یا از کار بیاندازند و مکان یابی و حذف آنها پرهزینه است.

مهمات خوشه ای برای کشورهایی ممنوع است که کنوانسیون مهمات خوشه ای را که در ماه مه 2008 در دوبلین، ایرلند به تصویب رسید، تصویب کردند. ایالات متحده از 10 فوریه 2022، در مجموع 123 کشور به عنوان 110 کشور عضو و 13 امضاکننده به کنوانسیون ملحق شده اند.(البته ایران و روسیه از جمله کشورهای هستند که به این معاهده پیابند نیستند و ان را امضا نکردند)

BL755 یک بمب خوشه ای است که توسط شرکت انگلیسی  هانتینگ ساخته شده است که حاوی 147 مهمات  فرعی ضد تانک (HEAT) با قابلیت انفجار شدید میباشد. این بمب را میتوان بر ضد خودروهای زرهی و تانک هایی  سبک و یا  اهداف نرم ثانویه (ضد نفر) استفاده کرد. این بمب  در سال 1973 وارد خدمت نیروی هوایی سلطنتی (RAF) شد.

بی ال 755  به عنوان یک سلاح ضد تانک نسل جدید ساخته شد که امکان حملات ارتفاع پایین  را علیه تجهیزات زرهی شوروی شامل نفربرها ، توپخانه و یا تانک های سبک را فراهم می کرد. ورود به خدمت سامانه های پدافندی چون شیلکا و سامانه سام9 از جمله دلایل  ساخت این بمب بود زیرا انها زره پوش های سبکی بودند که میشد با پرتاب بمب های خوشه ای انها را نابود کرد .این بمب به صورت جفت پرتاب می‌شوند در حالی که هواپیما با سرعت 830 کیلومتر در ساعت،  در ارتفاع 300 متری  بر روی هدف   پرواز می‌کند و منطقه‌ای به ابعاد 1000 در 500 فوت (300 متر در 150 متر) را پوشش می‌دهد.

اولین استفاده از این سلاح در جنگ در طول جنگ فالکلند بود که در نقش ضد پیاده نظام مورد استفاده قرار گرفت. اگرچه در همان برهه زمانی توسط ایران نیز بر ضد عراق استفاده شد.

به عنوان بخشی از مذاکرات کنوانسیون 2007 در مورد مهمات خوشه ای،نیروی هوایی انگلستان  موافقت کرد که BL755 را تا سال 2008 از خدمت خارج کند . نقش آن با راکت انداز  CRV7 جایگزین شده است.

توسعه این بمب بر میگردد به اواسط دهه 1960 زمانی که سامانه ای چون شیلکا وارد خدمت شد.شیلکا یک توپ دفاع هوایی هدایت راداری بود وتوان اجرای اتش دقیق را تا برد 2500 متری داشت. نیروی هوایی سلطنتی از راکت انداز استفاده میکرد انها معمولا اگرچه بیش از 5 کیلومتر برد داشتند ولی دقت کمی در برد بالا داشتند (در ان زمان هنوز سامانه های هدایت اتش دقیق برای راکت ها تولید شده بود و مهمات هدایت شونده نیز جایگاه ای نداشت) از طرفی برای شلیک با دقت بالا باید تا 500 متری به هدف نزدیک میشد  که بسیار خطر ناک بود از این رو نیروی هوایی سلطنتی به دنبال توسعه یک بمب خوشه ای رفت که میشد در برد بیشتر و ارتفاع بالاتری از برد درگیری شلیکا پرتاب شود و از طرفی داشتند ده ها بمبچه  دقت کم را جبران میکرد.

بی ال755 زیر بدنه جنگنده تورنادو 

بدین صورت ارتش انگلستان با شرکت سازنده قراردادی را برای انچه که بمب بی ال755 شناخته میشد به امضا رساند.این بمب  600 پوندی (270 کیلوگرمی) شبیه یک بمب معمولی به نظر می رسید، اما حاوی 147 مهمات فرعی بود که در هفت ردیف 21 تایی در پشت پوشش های شکننده قرار گرفتند. پس از رها شدن از هواپیما، سرعت بمب  با استفاده از کیسه ای بادی باز شد در پشت سر ان کم شده و بمب شکافته میشد که باعث میشد محفظه های شکنند ریز مهماتها رها شده و بعد تمامی ریز مهمات به شکسته شدن محفظه ها در اسمان رها شوند .ریز مهمات ها شامل یک کلاهک ضد تانک کوچک با قابلیت انفجار قوی بودند.

این بمب با کل بی ال 755 مارک1 در سال 1973 وارد خدمت شد که  بر روی هانتر، جگوار،فانتوم و بوکانیر  به زودی روی تورنادو و هارییر نصب شد.اثر گذاری این بمب به شکلی بود که در گذارش نیروی هوایی انگلستان اعلام شد دو جنگنده هر یک با دو بمب بی ال755 اثری بیشتر از 9 جنگنده هر یک با 36 راکت دارند.


فانتوم انگلیسی و بمب بی ال755 

در اواخر دهه 1970 زمانی که شوروی تانک تی72 را معرفی کرد نسخه جدیدی از این بمب با نام IBL-755 رو نمایی شد  که ریز مهمات های ضد تانکی  دارای یک چتر حمل میکرد ، که با باز شدن چتر سر مهمات به شکل کامل به طرف پایین قرار میگرفت تا بعد از پرتاب از چتر با سر ، خرج گود ضد زره به روی سر تانک فرود بیاید تا نابودی کامل حاصل شود.

طی جنگ فالکلند بی ال755 به شل گسترده ای برضد  نیروهای ارژانتینی توسط هارییر ها انگلیسی پرتاب شد ولی مشکل اساسی این بود که اگر بمب در ارتفاع خیلی پایین پرتاب میشد تا قبل از اینکه چتر بمب باز شود ،بمب به زمین میخورد بدون اینکه ریز مهمات ها را رها کند از این رو نسخه با نام ار بی 755 ساخته شد که طی جنگ خلیج فارس 1 استفاده شد. این نسخه دارای یک ارتفاع سنج راداری بود که بعد از پرتاب در صورت نزدیک بودن به سطح زمین بلافاصله چتر باز شود و در نتیجه ریز مهمات به سرعت رها شوند.

انگلستان 

BL755 در جنگ توسط نیروی دریایی سلطنتی و نیروی هوایی  در طول جنگ فالکلند و در طول جنگ دوم خلیج (عملیات Telic) و جنگ بوسنی مورد استفاده قرار گرفت.

یوگسلاوی 

در شب 27 اکتبر 1991، یک سوکو J-22 اورائو یوگسلاوی به اشتباه دو بمب BL755 Mk.3 را در حومه شهر کوچک بارس در جنوبی ترین بخش مجارستان پرتاب کرد که باعث خسارات مادی گسترده شد، اما تلفات جانی نداشت. این حادثه منجر به ارتقا توان  اضطراری نیروی هوایی مجارستان شد، که 28 جت جنگنده میگ29  در ازای رد بدهی های دولتی سابق شوروی از روسیه  دریافت کرد.

زیمبابوه 

نیروی هوایی زیمباوه که از این بمب روی جتهای اموزشی رزمی هاوک بهره میبرد  در مراحل اولیه جنگ دوم کنگو، در حمایت از رهبر کنگو، لوران کابیلا، علیه نیروهای شورشی رواندا، اوگاندا و کنگو از این بمب استفاده کرد.

ایران 

نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران در طول جنگ ایران و عراق به شدت از بمب های خوشه ای BL755 بر روی تمرکز نیروهای عراقی و زرهی استفاده کرد. این بمب ها بیشتر از اف4 فانتوم افکنده میشدند ولی طی گذارشات اف5 نیز انها را پرتاب میکرد. ایران در نهایت دست به تولید نسخه داخلی ان با نام سیمرغ زد.این بمب در نمایشگاه های مختلف روی پهپاد جت کرار و سوخو22 های سپاه نیز به نمایش در امده.

بمب خوشه ای سیمرغ که بر اساس بی ال755 انگلیسی ساخته شده،2- موشک هوا به هوای ار60، 3- موشک لیزری بینا ، 4-بمب سقوط ازاد250 کیلوگرمی، 5- بمب سقوط ازاد 100 کیلوگرمی، 6-بمب بالدار نامشخص احتمالا یاسین با برد 60 کیلومتر و 7- راکت انداز 80 م م اس8

عربستان سعودی 

عربستان سعودی و همچنین امارات متحده عربی از بمب خوشه ای BL755 در مداخله تحت رهبری عربستان سعودی در یمن و جنگ داخلی یمن استفاده میکند.